Wanneer je je PowerPoint-presentatie gaat ontwerpen, krijg je vroeg of laat te maken met kleurkeuzes. Meestal kies je kleuren die passen bij je huisstijl. In het huisstijlhandboek (als dat beschikbaar is) zijn die kleuren beschreven in kleurcodes. Maar wat moet je daar nu mee? En waar moet je op letten?
Een kleurcodering is een manier om kleuren te beschrijven in cijfers. Er bestaan verschillende modellen voor deze kleurcoderingen. De twee belangrijkste kleurmodellen zijn RGB en CMYK. Daarnaast komt ook PMS regelmatig voor.
Het RGB-model (Red, Green, Blue) wordt gebruikt voor bronnen die zelf licht produceren, zoals computermonitoren, video-apparatuur, telefoons, beamers en televisieschermen.
Het CMYK-model (Cyaan, Magenta, Yellow, Key (black)) wordt gebruikt voor fullcolour drukwerk. CMYK werkt andersom vergeleken met RGB: gedrukte inkt reflecteert en absorbeert het licht, waardoor je kleuren waarneemt.
De richtlijnen voor kleuren zijn bij veel bedrijven helaas vaak beperkt of niet aanwezig. Met als gevolg dat kleuren op elk medium anders over komen: de kleuren op een geprint PDF-document zien er anders uit dan ‘dezelfde’ kleuren op de website. Door correct gebruik te maken van de kleurmodellen kan dit voorkomen worden en worden de beste resultaten behaald.
Maar wat is precies het verschil tussen RGB en CMYK-kleuren?
RGB vs. CMYK
De overeenkomst tussen RGB en CMYK is dat het verschillende kleuren mengt. Maar RGB en CMYK doen dat op verschillende manieren.
RGB en CMYK
Omdat RGB licht mengt is dit een additieve kleurmenging. Additief komt van ‘optellen’. Er wordt zonder licht begonnen, net zoals een zwart beeldscherm. Daar wordt licht aan toegevoegd in verschillende kleuren met een andere intensiteit, waardoor de juiste kleuren worden getoond.
Dit in tegenstelling tot de subtractieve kleurmenging van CMYK waarbij licht geabsorbeerd en gereflecteerd wordt op papier.
Door de verschillende manieren van kleuren mengen hebben RGB en CMYK verschillende primaire kleuren. Primaire kleuren zijn kleuren waarmee je theoretisch het grootste bereik in kleuren krijgt. Voor licht heb je andere primaire kleuren dan voor verf.
Om licht te mengen wordt rood, groen en blauw (RGB) gebruikt. Wit licht ontstaat wanneer deze kleuren bij elkaar worden opgeteld. De hoeveelheid van elke primaire kleur die nodig is om de goede kleur te krijgen, wordt uitgedrukt met een getal tussen de 0 en 255. Voor webpagina’s wordt het hexadecimale stelsel gebruikt, waarbij de primaire kleuren kunnen variëren tussen 00 en FF. Dat zijn de kleurcoderingen die er bijvoorbeeld zo uitzien: #FFFFFF
Om verf te mengen wordt rood, blauw en geel gebruikt. Wanneer deze kleuren met elkaar gemengd worden, krijg je in theorie een zwarte kleur. In de praktijk wordt dit donkerbruin.
Als vierde ‘kleur’ wordt zwarte inkt toegevoegd en daarmee ontstaat het CMYK-kleurmodel. Met de K van ‘Key Plate’, om verwarring met de B van blue te voorkomen. De Key Plate is van oudsher de drukplaat met de ‘artistieke details’, dat zijn bijvoorbeeld de lijnen en effecten (in tegenstelling tot kleurvlakken). Deze details worden gewoonlijk in de donkerste kleur gedrukt. Door cyaan, magenta, geel en zwart in verschillende doseringen met elkaar te combineren kunnen alle kleuren in het CMYK-spectrum worden nagebootst.
Kleurenbereik
Van alle kleuren die het menselijk oog kan waarnemen kan RGB slechts een deel weergeven. Dit komt door de beperking van onder meer beeldschermen, videokaarten en omgevingslicht. CMYK heeft weer een kleiner bereik dan RGB.
Bij het converteren van RGB naar CMYK-kleuren zijn groen en blauw vaak de meest problematische kleuren, de kleuren worden vaak flets.
Wanneer voor drukwerk het kleurprofiel CMYK is ingesteld, wordt op het scherm altijd RGB weergegeven, maar met het kleurbereik van CMYK. Het is slechts een benadering, omdat de kleuren die je ziet afhankelijk zijn van omgevingslicht, de afstellingen van je beeldscherm en in welk profiel je werkt. Een profiel is een klein softwareprogramma dat kleuren van de monitor vertaalt naar de printer. Dit zit onder andere ingebouwd in Adobe-programma’s.
PMS
Naast CMYK en RGB zijn er ook nog PMS-kleuren: kleurcoderingen die zijn opgesteld door het bedrijf Pantone. Voor deze coderingen vormt een kleurenwaaier, waarop alle kleuren van Pantone staan, de basis. Elke kleur in de waaier heeft een uniek nummer.
Dit lost het probleem op dat in de grafische industrie bestond bij het benoemen van kleuren. Wat een klant onder ‘aqua’ verstond, kon iets anders zijn dan wat een drukker dacht dat het moest zijn. Met behulp van de Pantone kleurenwaaier kan een drukker altijd de juiste kleur inkt gebruiken: hij kan immers zelf een visuele inspectie doen met de kleurenwaaier. Zo wordt gegarandeerd dat een kleur overal ter wereld exact gelijk is. Dit is bijvoorbeeld belangrijk voor bedrijfslogo’s en huisstijlen.
Er zijn op dit moment ruim 1100 kleuren gedefinieerd door Pantone, die elk hun unieke nummer hebben.
Wat te doen?
Wanneer met verschillende vormgevers wordt gewerkt is het raadzaam om richtlijnen voor kleuren te hebben, zodat bijvoorbeeld de websitebouwer, de drukker en de presentatie-ontwerper allemaal dezelfde kleuren realiseren op hun eigen media. Dat kan heel eenvoudig in een document met de kleuren en de kleurcodes van RGB, CMYK en PMS.
Bento-Huisstijlkleuren
De huisstijlkleuren kunnen in PowerPoint alleen in RGB worden ingesteld, terwijl je voor drukwerk meestal CMYK gebruikt. Zorg daarom dat het bedrijfslogo gebruikmaakt van de kleurruimte die binnen het bereik valt van zowel het RGB-palet als van het CMYK-palet, om kleurverschil te voorkomen. Dit geldt natuurlijk voor alle huisstijlelementen.
Wanneer gebruik je RGB of CMYK? Hieronder in het schema staat het overzichtelijk.
Wanneer gebruik je RGB, CMYK of PMS?
In de meeste opmaakprogramma’s en op verschillende websites is het vrij eenvoudig om RGB-kleuren te bepalen. Heb je hier toch problemen mee? Dan helpen wij je natuurlijk graag.
Huisstijlkleuren instellen in PowerPoint
Om de huisstijlkleuren in PowerPoint in te stellen ga je als volgt te werk:
- Ga naar ‘Beeld’ in het lint bovenaan, klik op ‘Diamodel’.
- Zorg dat de bovenste, iets wat grotere dia is geselecteerd door op die dia te klikken.
- Bovenin, onder het tabblad ‘Diamodel’ staat ‘Kleuren’, klik daarop.
- Het venster rolt naar beneden, klik vervolgens op ‘Kleuren aanpassen’.
- Klik op de kleur in het vakje ‘Tekst/Achtergrond – Donker 2’ en vul de cijfers die bij de RGB kleur horen in. Doe dit voor elke kleur.
- Zorg dat de kleuren bij ‘Tekst/Achtergrond – Donker 2’ en ‘Tekst/Achtergrond Licht 2’ ook echt een donkere en lichte kleur is uit het huisstijlpalet.
- Gebruik voor ‘Hyperlink’ en ‘Gevolgde hyperlink’ kleuren die eerder bij ‘accent kleur 1’, of 2, 3, 4, 5, 6 zijn gebruikt.
- Klik op ‘opslaan’.
- Klik op ‘Diamodel sluiten’ en ga verder met het maken van de presentatie.
Over de auteur
