De mens heeft de drang om alles wat onbekend of leeg is, in te vullen. Voor alles willen we een verklaring en omgaan met onzekerheid en twijfel vinden we moeilijk. Dit verschijnsel heet Horror Vacui, de ‘angst voor het lege’.
De kunst…
Horror Vacui in de architectuur
Dit fenomeen komt voor in de natuurkunde en de filosofie, maar ook in alle vormen van kunst en ontwerp: zo zijn er in de architectuur door de eeuwen heen voorbeelden van te zien, bijvoorbeeld in de barokke stijl van het paleis van Versailles. Alle wanden, objecten, vloeren en plafonds zijn bedekt met weelderige versieringen. Uit angst dat een lege plek de indruk van een gebrek aan rijkdom wekt, waarschijnlijk…
Slaapkamer in Versailles
Horror Vacui in presentatie-ontwerp
Ook in presentaties vind je Horror Vacui: ze lijken ontworpen om álles te laten zien, het liefst in één enkele dia. Iets weglaten betekent onzekerheid (van de spreker) en is dus uit den boze. Er zijn helaas veel voorbeelden van dia’s die een titel, vier kleine plaatjes, een clipart-poppetje en vijf bulletpoints bevatten. Voor ons als presentatievormgevers is ‘horror’ inderdaad wel een term die opkomt…
Voorbeeld van een horror vacui-dia
Het verschil
In Versailles kun je gerust een uur rondlopen met je hoofd in je nek. Het doel van de overal aanwezige versieringen is de bezoeker te imponeren en dat lukt dan ook feilloos, het maakt het paleis wereldberoemd. Maar in een presentatie werkt dat toch iets anders, je publiek heeft geen uren de tijd (of zin) om door jouw dia’s heen te wandelen. En met een ellenlange, overvolle presentatie is het lastig je publiek te imponeren. Laat staan te overtuigen.
…van het weglaten
Weglaten in presentaties
Daarom: kom tot de kern van je verhaal. En doe dit vooral ook in je dia’s: beperk je tot 1 kernpunt per dia en durf de rest van de informatie weg te laten. Denk goed na over wat het belangrijkste is dat je publiek moet zien en beperk je daartoe. En zorg dat je de rest van de informatie kunt vertellen, in plaats van alles in beeld te zetten. En als je dan toch veel belangrijke informatie wilt delen, spreid de informatie zo nodig over meerdere dia’s.
Probeer maar eens Versailles uit te stappen en alles op te sommen wat je net gezien hebt, daar is geen beginnen aan. Dat geldt voor jouw publiek ook: lang niet alle informatie die ze hebben gezien en gehoord zal blijven hangen. De kunst van het weglaten is niet eenvoudig, maar wel noodzakelijk als je de impact van je verhaal op je publiek wilt maximaliseren.
Voorbeeld van een dia met focus
Weglaten in de architectuur
Op elke actie komt een reactie, en ook in de architectuur is dit niet anders. Zo zijn er stromingen die tot de kern van een gebouw terug gaan, zoals het minimalisme die de kracht van de eenvoud nastreeft. In één oogopslag is het hele object in je op te nemen, en alles wat dat effect kan verstoren is weggelaten. Een stelregel die ook prima is toe te passen op presentaties. Of het mooi is, of dat je in zo’n gebouw zou willen wonen, is dan wel weer een ander verhaal…
Minimalistisch gebouw van Tadao Ando
Over de auteur
