Presenteren valt of staat met vertrouwen: de mensen in de zaal nemen alleen iets van je aan, als ze jou vertrouwen. Zowel jouw intentie, als jouw kennis en kunde. In onze Westerse cultuur is oogcontact daarvoor onmisbaar.
Maar hoe maak je beter oogcontact?
Tip 1: Kijk naar de ogen
Veel mensen die ik train, hebben vroeger op school geleerd dat je, zeker bij een grote zaal, moet kijken naar een punt vlak boven de achterste rij. Of dat je naar het voorhoofd van de mensen moet kijken, in plaats van naar hun ogen.
Dat zijn goedbedoelde tips voor het minder last hebben van zenuwen tijdens je presentatie.
(Mijns inziens niet eens zulke goede tips: over mensen heen kijken bevestigt juist het vermoeden van het publiek dat je zenuwachtig bent. Dat komt het vertrouwen in jou niet ten goede. Lees liever deze tips eens, als je last hebt van zenuwen.)
Het zijn in ieder geval geen adviezen voor het maken van oogcontact, dus vergeet ze snel. Als je oogcontact wilt maken, kijk je naar de ogen van de mensen.
Tip 2: Kijk mensen lang genoeg aan
Veel mensen maken te kort oogcontact: ze werpen hun blik op iemand in de zaal en een tel later hebben ze de volgende alweer in het vizier.
Of ze zwaaien met hun blik van links naar rechts en weer terug. Een beetje zoals K.I.T.T., de auto met het rode lampje in Knight Rider in de jaren 80.
Echt contact maken doe je dan niet en je bouwt ook niet veel vertrouwen op.
Als je iemand aankijkt, kijk dan een seconde of 2 tot 3. Dat stelt je in staat om echt verbinding te maken, actief te kijken in plaats van alleen maar te zien. De andere persoon voelt dat en het vertrouwen in jou(w boodschap) stijgt.
Tip 3: Kijk iedereen aan
De meeste mensen in jouw zaal willen zelf beoordelen of jij de moeite waard bent. Daarvoor willen ze jou ‘lezen’. En willen ze dus contact.
Maar als je presenteert trap je eenvoudig in de val om enkele mensen veel aan te kijken (vaak degenen die het meest bij de les zijn – of er leuk uitzien…), en de rest te negeren.
Wat leest die laatste groep? Dat je geen verbinding maakt. Dat je ze negeert. Zou jij enthousiast worden van iemand die jou negeert?
Zorg dat je iedereen voldoende aandacht geeft. Sla niemand structureel over.
Tip 4: In een grote zaal gebruik je het spotlight-effect
In een grote zaal wordt het wat ingewikkelder: als er 40, 400 of 4.000 mensen in de zaal zitten, kun je niet meer met iedereen individueel oogcontact maken.
Om toch vertrouwen op te bouwen, maken professionele sprekers gebruik van een interessante techniek: het spotlight-effect. Daarmee schijn je met een denkbeeldige zaklamp op diverse delen van de zaal. Alleen is het geen zaklamp, maar jouw ‘bewust aankijkende blik’.
Als je één persoon in een grote zaal aankijkt, voelen de mensen die direct om die persoon heen zitten ook de verbinding met jou. Hierbij gelden dezelfde regels als bij oogcontact in een kleinere zaal: kijk de mensen lang genoeg aan en sla niemand (in dit geval geen enkel deel van de zaal) over.
(Je kunt zelf ervaren hoe goed dit werkt, als je bij een cabaretier in de zaal zit. Zo iemand heeft misschien wel 1500 mensen in de zaal. En toch… toch voel je je af en toe echt aangekeken. Ben je ervan overtuigd dat hij het over jou heeft. Dat is het spotlight-effect in actie.)
Tip 5: Sta in het licht
Licht uit, scherm aan. Dat is nog steeds hoe het vaak gebeurt. Want die dia’s waar we zo ons best op hebben gedaan, moeten goed zichtbaar zijn. Denken we.
Maar dat is maar een deel van het verhaal. Hoe verder het zaallicht gedimd is bij een verlicht scherm, hoe moeilijker jouw ogen en jouw gezichtsuitdrukking zichtbaar zijn. Je wordt al snel een donkere schim.
Met een donkere schim kun je geen oogcontact maken. Laat staan een vertrouwensrelatie opbouwen.
Zorg daarom altijd dat jij als spreker in het licht staat. Dat je ogen goed zichtbaar zijn. Zelfs als dit ten koste gaan van de helderheid van de dia’s.
Het inspireren van je publiek begint met oogcontact
Wil je je publiek achter jouw idee krijgen, maak dan bewust oogcontact. Als ze jou als oprecht en deskundig persoon vertrouwen, staan ze beter open voor wat je inhoudelijk te melden hebt.
Zoals ze in de marketing zeggen: “Eerst het kanaal, dan het verhaal!”
Over de auteur
